Komentarz do art. 77 ustawy o rachunkowości
Art. 77. Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:
1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,
2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych
- podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
Zagrożenie karą pozbawienia wolności do 2 lat oznacza, że mamy do czynienia z przestępstwem, a nie wykroczeniem.
Do dyskusji jest warunkowe umorzenie postępowania karnego dotyczącego przestępstwa z art. 77 ustawy o rachunkowości. Sąd może to bowiem uczynić, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Zachodzi więc konieczność oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu. Tymczasem pojęcie to nie zostało w polskim prawie karnym zdefiniowane. Wiadomo tylko, że nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma, a także że przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Obrońcy mają tu więc pole do popisu.
PRZEDAWNIENIE: Co do zasady karalność (czyli ryzyko odpowiedzialności karnej) przestępstwa opisanego w komentowanym artykule ustaje po upływie 5 lat od jego popełnienia. Jeśli jednak w okresie tym wszczęto postępowanie karne, karalność ustanie z upływem 10 lat od zakończenia tego okresu.
KARA: Choć w przepisie mowa jedynie o grzywnie oraz karze pozbawienia wolności (potocznie zwanej więzieniem), warto pamiętać, że oskarżony może walczyć przed sądem o wymierzenie mu zamiast nich kary ograniczenia wolności. Natomiast grzywna grożąca za popełnienie przestępstwa to nie żarty. Kodeks karny pozwala na wymierzenie jej w wysokości do 1 080 000 zł!
Zatarcie skazania za przestępstwo z art. 77 Ur następuje co do zasady z upływem 10 lat (kara pozbawienia wolności), 3 lat (kara ograniczenia wolności) albo z upływem roku (kara grzywny) od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. Z istotnym wyjątkiem: otóż na wniosek skazanego na karę pozbawienia wolności sąd władny jest zarządzić wcześniejsze zatarcie skazania.
Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności (czyli to, co potocznie określane jest jako "zawiasy") nie jest wykluczone, choć tylko niekiedy. Zależy bowiem od tego, jak wysoką karę wymierzy sąd.
DOBROWOLNE PODDANIE SIĘ KARZE: Do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej oskarżony może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Chyba warto próbować, bo jeśli dowody są mocne, uwzględnienie takiego wniosku przez sąd naprawdę pozwoli zaoszczędzić nerwów. [komentarz zmodyfikowano ostatnio 17 lutego 2017 r.]