Art. 81 ustawy o prawie autorskim (wykorzystanie, rozpowszechnianie wizerunku)
Art. 81. 1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.
2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;
2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
Uprawnienia do wizerunku nie mają zgoła nic wspólnego z prawami autorskimi czy pokrewnymi, niemniej z jakichś względów zdecydowano się na umieszczenie stosownej regulacji właśnie tu. Jednym z powodów jest zapewne podobieństwo możliwych pól eksploatacji - wykorzystania w publikacjach książkowych, internecie, gazetach, telewizji itd. Więcej na temat zasad wydawania periodyków w komentarzu do Prawa prasowego.
Zgody na rozpowszechnianie wizerunku można udzielić w dowolnej formie, nawet ustnie. Ze względów praktycznych wskazane jest oczywiście zachowanie co najmniej zwykłej formy pisemnej. Na ogół będzie to podpisanie stosownej umowy.
Brak w polskim prawie definicji legalnej "osoby powszechnie znanej". Jak zawsze w takich przypadkach lukę tę wypełnia W praktyce orzecznictwo sądowe. Oto próbka: Sąd Najwyższy uznał za wadliwą ocenę, że powódka nie jest osobą powszechnie znaną w rozumieniu art. 81 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawach autorskich i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006, Nr 90, poz. 631). Powódka, jak wynika z dokonanych w sprawie ustaleń, wykonuje zawód radcy prawnego, ponadto pełni szereg funkcji, jest ekspertem z dziedziny prawa finansowego, opiniuje projekty ustaw, uczestniczy jako ekspert w posiedzeniach komisji czy podkomisji sejmowych, zajmowała wysokie stanowisko w ministerstwie Finansów.
Roszczeń wynikających z naruszenia art. 81 ustawy o prawie autorskim można dochodzić przed sądem według zasad ogólnych. Zaczyna się więc od wniesienia pozwu. Niezadowoleni mają prawo do apelacji, a przy sporach o wyższe kwoty pozostaje jeszcze skarga kasacyjna. Odrębny temat to skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Uprawniony do wizerunku zagrożony cudzym działaniem może żądać zaniechania tegoż. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub - na żądanie uprawnionego - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.
Tekst jednolity ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w formacie pdf dostępny jest tutaj.
Warto pamiętać, że w ewentualnym sporze sądowym obowiązek wykazania, iż mamy do czynienia z wizerunkiem np. osoby powszechnie znanej będzie na ogół obciążało tego, kto wizerunek wykorzystał bez zapytania o zgodę przedstawionej postaci! [komentarz dodano 18 listopada 2018 r.]