Art. 405 Kpc (sąd właściwy do wznowienia) - komentarz
Art. 405. Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności oraz na podstawie przewidzianej w art. 4011 właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów różnych instancji, właściwy jest sąd instancji wyższej. Do wznowienia postępowania na innej podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał co do istoty sprawy.
Tekst jednolity ustawy - Kodeks postępowania cywilnego można znaleźć tutaj.
O przyczynach nieważności traktuje art. 401 Kpc. "Podstawa przewidziana w art. 4011" to orzeczenie przez Trybunał Konstytucyjny o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Wreszcie "inna podstawa" to jedna z tzw. przyczyn restytucyjnych wymienionych w art. 403 Kpc.
Wniesienie skargi do właściwego sądu jest sprawą arcyważną. Fakt, w razie wniesienia skargi do niewłaściwego sądu ten powinien przekazać ją jak należy. Jednak nim poprzez żarna biurokracji skarga trafi we właściwe miejsce, może być już po terminie (w tym zakresie por. komentarz do art. 407 Kpc oraz art. 408 Kpc). Czyli katastrofa.
O tym, które orzeczenie jest zaskarżone, przesądza treść skargi o wznowienie. Wśród jej obligatoryjnych elementów wymieniono m.in. właśnie oznaczenie zaskarżonego orzeczenia (por. komentarz do art. 409 Kpc).
Art. 405 Kpc ma odpowiednie zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym. Więcej na ten temat por. komentarz do art. 524 Kpc.
Sądy łatwo odnaleźć dzieki wyszukiwarce.
Jak to często bywa przy podstawowych zdawałoby się pojęciach, w teorii prawa znaczenie "orzekania co do istoty sprawy" nie jest rozumiane jednolicie. Zgódźmy się tu, iż chodzi o zbadanie materialnej podstawy żądania pozwu. Na pewno orzeka co do istoty sąd pierwszej instancji, czy to uwzględniając pozew, czy to oddalając go (odrzucenie pozwu nie jest orzeczeniem co do istoty). Podobnie rzecz ma się przy uwzględnianiu apelacji połączonej ze zmianą zaskarżonego orzeczenia. Ale już oddalenie apelacji podzieliło naszą jurysprudencję na dwie szkoły. Jedni byli zdania, że nie jest to rozpoznaniem sprawy, drudzy wywodzili dokładnie odwrotnie. Ostatnio przewagę zdaje się mieć właśnie ten drugi pogląd i osobiście też się do niego przychylam. Dyskutowana jest również kwestia właściwości sądu , gdy doszło do wniesienia skargi kasacyjnej. Bez względu na to, czy oparto ją na zarzucie naruszenia prawa procesowego, czy materialnego, nie będzie tam orzekania co do istoty sprawy. Z jednym wyjątkiem: Jeżeli podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście uzasadniona, a skargi kasacyjnej nie oparto także na podstawie naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona, Sąd Najwyższy może na wniosek skarżącego uchylić zaskarżony wyrok i orzec co do istoty sprawy (art. 39816 Kpc). Właśnie brzmienie przywołanego przepisu stanowi tu argument rozstrzygający: skoro w opisanej sytuacji SN "może orzec do do istoty sprawy", to znaczy, że w pozostałych przypadkach co do owej istoty nie orzeka. I jeszcze jeden problem: wniesienie skargi o wznowienie w toku postępowania kasacyjnego albo odwrotnie - skargi kasacyjnej w toku postępowania wznowieniowego. To jak najbardziej prawdopodobne, bo oba środki służą od prawomocnych wyroków. Spotkałem się z różnymi pomysłami na rozwiązanie tego zagadnienia, ale żaden nie wydaje się przekonujący. Moim zdaniem to mimo wszystko luka w prawie. [komentarz dodano 31 sierpnia 2018 r.]