Art. 403 Kpc (restytucyjne podstawy wznowienia postępowania) - komentarz

Spis treści

Art. 403. § 1. Można żądać wznowienia na tej podstawie, że:

1) wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym;

2) wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa.

§ 2. Można również żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

§ 3. (uchylony)

§ 4. Można żądać wznowienia, jeżeli na treść wyroku miało wpływ postanowienie niekończące postępowania w sprawie, wydane na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, uchylone lub zmienione zgodnie z art. 4161.

[Zastrzeżenie]

Tekst jednolity ustawy - Kodeks postępowania cywilnego można znaleźć tutaj.

Przyczyny z art. 403 Kpc określa się jako restytucyjne (puryści uściślają czasem: właściwe przyczyny restytucyjne, chcąc odróżnić je od pozostałych, które też mogą przecież doprowadzić do swoistego przywrócenia stanu poprzedniego, a więc restytucji). Dla pełnego obrazu sytuacji trzeba zerknąć do komentarza do art. 401 Kpc oraz komentarza do art. 4011 Kpc.

Co do przestępstwa podrobienia albo przerobienia dokumentu por. komentarz do art. 270 Kodeksu karnego.

Art. 403 Kpc ma odpowiednie zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym. Więcej na ten temat por. komentarz do art. 524 Kpc.

"Wyrok uzyskany za pomocą przestępstwa" to np. taki, który poprzedziło wręczenie łapówki.

Czy w zakresie pojęcia "wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa" mieści się składanie fałszywych zeznań? Sąd Najwyższy twierdzi tak: Zgodzić należy się z tym, że złożenie fałszywych zeznań, ewentualnie, można by uznać za spełniające kryteria z art. 403 § 2 k.p.c. i pozwalające na wznowienie postępowania. Jednakże niezbędne jest udowodnienie tej fałszywości. Za fałszywością zeznań nie przemawia przedstawienie protokołu rozprawy, z innej sprawy gdzie świadek nawet wyraźnie przyznaje się do złożenia fałszywych zeznań w innym postępowaniu. Nie można bowiem wykluczyć, że to właśnie w późniejszym postępowaniu składa fałszywe zeznania denuncjując swoje zeznania wcześniejsze. Naturalną konsekwencją (i sankcją) związaną ze składaniem przed sądem fałszywych zeznań jest skazanie wyrokiem karnym za taki czyn. Dopiero postępowanie karne w przedmiocie składania fałszywych zeznań ma instrumenty, które pozwalają jednoznacznie ustalić tę skomplikowaną kwestię. W konsekwencji, fakt składania fałszywych zeznań można udowodnić wyłącznie przedstawiając prawomocny karny wyrok skazujący za składanie fałszywych zeznań w konkretnym postępowaniu, o którego wznowienie się występuje.

Sędziowie są na ogół bardzo przywiązani do poglądu, że okoliczności faktyczne lub środki dowodowe musiały istnieć już w czasie zakończonego postępowania. Próbowałem dojść, skąd się to w ogóle wzięło. Wychodzi na to, że li tylko ze specyficznej interpretacji użytego w komentowanym przepisie słowa "wykrycie". Jeśli ktoś z Państwa ma inne pomysły i chciałby podzielić się nimi, proszę o kontakt, chętnie opublikuję je tutaj.

Zdaniem Sądu Najwyższego niemożność skorzystania w poprzednim postępowaniu z określonych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych nie zachodzi jednak, gdy istniała obiektywna możliwość powołania ich w tym postępowaniu, a tylko na skutek opieszałości, zaniedbania, zapomnienia czy błędnej oceny potrzeby ich powołania strona tego nie uczyniła. [komentarz dodano 31 sierpnia 2018 r.]

Mam pytanie