Art. 16 Kodeksu karnego skarbowego - komentarz
§ 1. Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się tylko wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną popełnionym czynem zabronionym. Jeżeli czyn zabroniony nie polega na uszczupleniu tej należności, a orzeczenie przepadku przedmiotów jest obowiązkowe, sprawca powinien złożyć te przedmioty, natomiast w razie niemożności ich złożenia uiścić ich równowartość pieniężną; nie nakłada się obowiązku uiszczenia ich równowartości pieniężnej, jeżeli przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4.
§ 3. Jeżeli złożone przedmioty podlegające przepadkowi mogą ulec szybkiemu zniszczeniu lub zepsuciu, ich przechowywanie byłoby połączone z niewspółmiernymi kosztami lub nadmiernymi trudnościami albo powodowałoby znaczne obniżenie ich wartości, organ postępowania przygotowawczego nakłada na sprawcę obowiązek uiszczenia ich równowartości pieniężnej, chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4.
§ 4. Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu.
§ 5. Zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:
1) w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;
2) po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
§ 6. Przepisu § 1 nie stosuje się wobec sprawcy, który:
1) kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego;
2) wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego;
3) zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia, o którym mowa w § 1, dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku;
4) nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony.
Czynny żal z Kodeksu karnego skarbowego ma inny charakter aniżeli ten przewidziany w art. 15 Kodeksu karnego. Tam wchodzi w grę wtedy tylko, gdy czynu zabronionego jeszcze nie popełniono, tutaj ustawodawca idzie o wiele dalej. Jest to oczywiście dużo korzystniejsze dla sprawcy. Dlaczego? Odpowiedź jest bardzo prozaiczna: chodzi o pieniądze. Państwu chyba bardziej opłaca się okazać łagodność i zyskać parę groszy niż inwestować środki w surowe podejście do sprawy, z której koniec końców nic może mieć nie mieć. Do przestępstw skarbowych regulacje Kodeksu karnego o czynnym żalu nie mają zastosowania. [komentarz dodano 3 lutego 2017 r.]
WZÓR: Co do wzoru pisma określanego mianem czynnego żalu można kliknąć w link.
Przepis art. 16 Kodeksu karnego skarbowego stosuje się odpowiednio do usiłowania. Odpowiednio, czyli w zależności od okoliczności bądź to wprost, bądź to z pewnymi zmianami, bądź to w ogóle. [komentarz dodano 3 lutego 2017 r.]
Dla skuteczności czynnego żalu nie ma znaczenia, jaka kara grozi za dane przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe. Może być to np. kara grzywny.[komentarz dodano 3 lutego 2017 r.]
Art. 16 KKs może być podstawą apelacji. Jeśli to zawodzi, niekiedy ostatnim ratunkiem pozostaje skarga kasacyjna.
Komentowanym przepisem nie są objęte zachowania określone w art. 79 ustawy o rachunkowości. Nie są one bowiem ani przestępstwami skarbowymi, ani wykroczeniami skarbowymi - a tylko takich dotyczy Kodeks karny skarbowy. [komentarz dodano 3 lutego 2017 r.]
Dla omawianych tu kwestii nie bez znaczenia jest treść art. 16a Kks. Zgodnie z nim nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył prawnie skuteczną, w rozumieniu przepisów ustawy Ordynacja podatkowa albo w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947), korektę deklaracji podatkowej i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie. [komentarz dodano 3 lutego 2017 r.]
Od czynnego żalu należy odróżnić dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Na to ostatnie musi zezwolić sąd. Dopuszczalne jest ono co do zasady, gdy wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a jednocześnie: 1) uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło jej uszczuplenie; 2) sprawca uiścił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony i wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy (a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów uiścił ich równowartość pieniężną); 4) uiszczono co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania. [komentarz dodano 3 lutego 2017 r.]